---

---

Dagboek: Stephan Peters (portretschilderen)

tussen 1 en 6 juli 2000

Vanaf de speedboot zie je allemaal kleine groene pukkeltjes van eilanden liggen. Het licht hier is verbazingwekkend. Scherp zicht. Ik ben weer terug in mijn mooie Japan. AAnkomen met fanfare, toespraak en vuurwerk. Applaus; Tijs en Rosa klappen terug. Ik probeer mijn gezicht in de plooi te houden en Bas doet een mooie speech. Naar boven, naar het Matsura museum. Proosten en eten met uitzicht op zee, Friese staartklok, sushi en vieze voeten van Klaas-san. Onder luide uitroepen mee in de auto naar ons huis in de onvoorstelbare hitte, die niet verdwijnt na zonsondergang. Terwijl ik mij bedenk, waar ik de visitekaartjes heb opgeborgen, die ik heb gekregen van iedereen, wordt het huis geshowed. Men wil het ons aan niets laten ontbreken, maar deze dag loopt op z’n einde. Het voelt alsof het nooit over zal gaan. We weten, waar we naartoe zijn gegaan, maar we weten nog lang niet waar we zijn.

In de bloemenwinkel van Hayashi-san (mijn host) zie ik de kranten liggen, waarin de foto staat van onze aankomst in Hirado. Om in de pers een ervaring terug te zien, die je zelf nog nauwelijks kan bevatten, maakt de werkelijkheid wel heel bizar.

We wonen in het prachtige huis van de voorzitter van de winkeliersvereniging, Matsumoto-san, ±20 minuten lopen van het centrum. We slapen met z’n vieren in een kamer opgetrokken van tatami-matten en ramen van hout en Japans papier. Vanaf de “porch” zicht op jungle, compleet met gigantische vlinders, exotische vogelgeluiden en reuzenbamboe. Zelden zal iemand zo gastvrij ontvangen zijn als wij in Hirado.

Mijn atelier is een leeg winkeltje met een glazen schuifpui. Laag plafond, warm (oeps) en lekker centraal. Ik kan lekker vlekken maken en mijn schoenen aanhouden op het bruine zeil met bloemenopdruk.

donderdag 7 juli 2000

Voor het gemeentehuis van Hirado stappen we in de bus. Klaas gaat niet mee vanwege z’n rug. Een mooie rit door sawa’s en bosbergen. Tunnel hier, tunnel daar. Eindelijk weer in mooi Nagasaki. Ontmoeting met de voorzitter 400 jaar comitee en de commissaris van de keizer. Journalisten, tolk, dikke stoelen. Later 3 uur wachten in de KTN-tv studio’s voor Japanse koffietijd uitzending met slecht engels sprekende host.

vrijdag 8 juli 2000

Ik fiets naar Machida-san en krijg samen met Klaas traditionele Japanse instrumenten en shodo te zien bij zijn moeder. Een inspirerend uur brengen we door op de tatamimatten in haar kamer. Ben begonnen met de dochtertjes van Hayashi te schilderen. Veel aanloop.

zaterdag 9 juli 2000

De "remakes" van Michael Jackson en de Stones schellen uit de boxjes in de winkelstraat. s’Middags, samen met Klaas naar (prachtige) lokatie voor zijn beeld kijken. We kletsen in de zon met zeewind en uitzicht. Leuk strandje ontdekt in klein haventje. We komen tot de conclusie, dat Japan “de stop uit je hoofd” trekt en dat er een koorts ontstaat, die niet meer overgaat. Er is zoveel te ontdekken en te beleven voor een paar kunstboeren als wij; een maand is tekort.

maandag 10 juli 2000

We horen dat er een tyfoon over Japan en Korea woedt. Wij merken daar niets van, maar denkend aan het thuis-front vragen we Machida-san of we mogen e-mailen. Heel fijn dat dat kan. Ik spreek nog wat plannen door met machida-san en ga door de stromende regen (!) terug naar mijn atelier. Ik laat Marlies het portret van de kinderen van onze host, Hayashi-san, zien. Goedgekeurd, gelukkig! Terwijl zij in de limousine van Matsimoto-san (met t.v. aan boord!) naar huis gereden worden, pak ik mijn kwast op. Ik wil net de eerste streek zetten, als Klaas en zijn host Kinoshto-san voorrijden. Ik weersta de verleiding niet, leg mijn kwast maar weer neer en ga met hen champon eten. Om 15.30 uur nodig ik de eerste winkeliers uit in mijn studio. Terayama-san, de voorzitter van de 400-jaarvereniging zal het spits afbijten. Onder veel belangstelling zet ik zijn hoofd op het linnen. Het gaat snel en goed. Heerlijk om eindelijk dat te kunnen doen waar ik, onder andere, voor gekomen ben. Zowel het model als de vele toeschouwers zijn enthousiast. Ik gelukkig ook. Tegen de avond heb ik met Klaas, Wil en Junko nog een ontmoeting in onze tuin. De laatste informatie voor Marlies haar tocht naar Osaka wordt uitgewisseld. Vroeg naar bed.

dinsdag 11 juli 2000

Marlies wordt om 7.00 uur door Wil opgehaald. Zij zal vandaag haar nieuwe paspoort op gaan halen in Osaka. Vandaag dus een dagje met de kinderen. Het regent hard, de wind giert om ons huisje. Met de kinderen kijk ik naar de Japanse t.v. Een hele ervaring! Het lijkt alsof het allemaal een stuk minder verantwoord hoeft te zijn als in Nederland. Volwassenen met een neus op en een pakje aan doen dansjes met peuters en kleuters. Hayashi-san belt en vraagt of hij mij op moet komen halen. Graag! Ik breng de kinderen naar hun woonhuis boven de flowershop en ga bij Klaas langs om te vragen hoe zijn eerste shodo-les was. Hij is erg enthousiast en ik sta ook te trappelen om te beginnen. Terug in het huis boven de flowershop is er Italiaans eten. Terwijl ik de pizza naar binnen schuif zie ik vanuit mijn ooghoeken dat Hayashi-san zich staat te scheren. Hij knikt veelbetekenend naar me. Hij vindt het tijd voor zijn portret. Ik schilder hem. Het gaat iets minder dan gisteren. Het is een stuk moeilijker om iemand te schilderen waar je een band mee hebt opgebouwd. Ineens lijkt er veel meer van af te hangen. Ik wil het zo graag goed doen. Toch ben ik tevreden en om 17.30 uur vind ik dat het portret af is. Thuis maak ik tekeningen van ‘de 4 gekken uit Nederland’ 400 jaar later in Japan. Ik doe dat in de stijl van de tekeningen uit de Edo-tijd.

woensdag 12 juli 2000

Vanochtend neem ik de tijd om de Boeddhistische tempel te bezoeken. We blijken er vlak bij te wonen. Ik val van de ene verbazing in de andere. Zoveel schoonheid. Prachtige shrines en prachtig uitzicht. Ik neem me voor hier later naar terug te gaan om flink te aquareleren. Ik kan vandaag niet echt de inspiratie vinden. Loop een beetje onthand door mijn atelier. Klets wat met Klaas en maak kennis met zijn vriendin Johanna, die gisteren uit Nederland is gekomen. Zal ik nog wat gaan doen? Ben te onrustig. Na twee ‘echte portretten’ heb ik tijd nodig om me opnieuw te settelen. Ik ken dit proces van mezelf en maak me geen zorgen.

donderdag 13 juli 2000

‘s Morgens vertrek ik naar Nanbu-highschool. Daar word ik onthaald door 150 strak geuniformeerde kinderen in de gymzaal. Mijn naam staat in versieringen boven het podium. Ik spreek ze toe over hollanden er komen vragen over wat we zoal eten en wat we aan sport doen. Mijn verhaal slaat aan. Giechelende meisjes willen een hand van me. Ik ga terug naar de directeurskamer en voel me Sinterklaas. Vervolgens begint de art class. Twee uur lang zal ik schilderles geven. Ik moet zelf een ontwerp maken over Holland. Het wordt een soort educatief landschap met allerlei Hollandse elementen erin. Tulpen, klompen, koeien en molens... ik heb er nog nooit zoveel geschilderd! De kinderen doen braaf mee en laten zien wat ze maken. Sensei, please teach me! Dat doe ik dus. Ben erg moe na 2 uur en verheug me op de lunch-break. Maar: de lunch is in een ander klaslokaal, waar ik voor de klas met ronde chopsticks noedelsoep naar binnen moet zien te krijgen. Iedere hap van mij wordt door 36 paar ogen nauwlettend gadegeslagen. Ze mogen vragen stellen en ik geef ze antwoord met volle mond. Na de lunch wordt ik uitgezwaaid en gaan we terug naar Hirado. Er staat een bezoek aan het instituut voor geestelijk gehandicapten op het programma. Dat was in 1 woord: geweldig! Als ik binnen kom krijg ik applaus. Ik zie dat ze allemaal klaar zitten met papier, potlood en gum voor zich. Eerst hou ik een betoog, waar ze doodstil naar luisteren. Ik maak grapjes over de plaats van de ogen, neus en mond op het hoofd wat ik op het bord geschilderd heb. Ze lachen zich rot. De liefde en warmte van de mensen is zo direct voelbaar dat ik dat niet snel zal vergeten. Ze werken 2 uur lang heel geconcentreerd aan elkaars portret. Dan nog wat molens en klompen natekenen. Ze doen het fantastisch. Achteraf hoorde ik dat mensen die nog nooit ronde vormen hadden getekend, dat nu wel deden! Wat een succes! Met speech en bloemen uitgezwaaid. Terug in mijn atelier is er nog een televisie-interview. Het begint al te wennen al die media-aandacht. Ondanks dat ik gesloopt ben van vandaag pers ik er op verzoek van de regisseur nog een opzetje voor een volgend portret uit. Dat wordt Matsimoto-san. Morgen weer verder.

vrijdag 14 juli 2000

Vandaag is het een warme dag, maar ik heb er zin in. Bij mijn atelier aangekomen zie ik een heftig zwetende Matsimoto-san voorbij schuiven. Ik trek hem naar binnen en zet hem weer in dezelfde stand als gisteren. Twee uur later is het af. Hard werken en enorme concentratie. Ik vind het portret wat aan de rossige kant, maar Matsimoto is blij. Ik merk dat ik wat onrustig word van alle omstanders. Ze hebben vanalles te zeggen, maar ik zou niet weten wat. Ik moet leren me daar voor af te sluiten. Volgens Matsimoto-san vinden ze het niet echt lijken. Hij stelt me gerust: “Je maakt geen foto, je bent een artiest. Ik snap dat wel.” Wat een schat is het toch. Ik pauseer bij Hayashi-san. Als een echte model-agent belt hij Hirado af voor de volgende kandidaat die dag. Het wordt Edah-san, de opticien van twee winkels verderop. Het schilderen gaat beter. Deze man heeft een fijn hoofd met fijne gelaatstrekken. Ik zet hem in een veld met tulpen en windmolens. Ook Edah-san is tevreden over het resultaat. Als het schilderij allang klaar is, loopt hij nog te drentelen in mijn atelier. ‘s Avonds vieren we de verjaardag van Ayano, de dochter van Hayashi san. We worden met het hele gezin getrakteerd op een enorme hoeveelheid overheerlijk voedsel. Wat een feestmaal!! De kinderen rennen de hele avond achter elkaar aan en houden dat vol tot 23.00 uur. Dan is het tijd om naar huis gebracht te worden.

zaterdag 15 juli 2000

‘s Ochtends wordt ik samen met Bas, Klaas en Johanna opgehaald om naar Ikitsuki gebracht te worden. (‘maan-adem-eiland’) We gaan oefenen voor de bootrace van de volgende dag. Het schijnt dat je daar minstens een week lang elke dag twee uur voor moet oefenen, anders bak je er helemaal niets van. Het blijkt inderdaad erg zwaar te zijn. Het is een enorme houten boot met lange zware roeispanen die alle kanten op vliegen, behalve de goede. We zien alle hoeken van de haven! Maar we hebben enorme lol. Na het roeien is er nog tijd voor wat ontspanning. We worden meegenomen naar de meest noordelijke punt van het eiland. Vanaf dat punt kan je het hele eiland zien liggen. Prachtig! We staan bij een klif van 70 meter hoog. Het schijnt dat daar gemiddeld drie mensen per jaar zelfmoord plegen. Na deze tocht drinken we thee in het huis van onze chauffeur. Daar ontmoeten we zijn vrouw met kind van drie maanden en in dezelfde kamer ligt oma van 107 jaar in bed. Mooi beeld. Terug in Hirado heb ik ‘s avonds een ontmoeting met vader Ruichiro, de shodo-meester van deze omgeving. Het wordt de bijzonderste en inspirerendste ontmoeting tot nu toe. Terwijl ik ga zitten en denk dat ik een shodo-les zal krijgen, kijkt hij me grijnzend aan. Hij complimenteerd me met mijn schilderijen. (Eerder deze week is hij een aantal keren bij me langs geweest in mijn atelier.) Hij vraagt wat hij voor me moet maken, terwijl hij een kwast uit de kast trekt die Jeroen (mijn tolk vanavond) hem nog nooit heeft zien gebruiken. Ik vraag hem ‘hart’ te tekenen. Dat doet hij. Prachtig. Het resultaat is ontroerend. Vervolgens maakt hij ‘liefde’ voor Marlies. Ook prachtig. Heel geconcentreerd en met 1 haal van de kwast zet hij het neer. Hij vraagt me te kijken naar wat aquarelletjes die hij me voor houdt. Voor ik ze goed zie zijn ze al weer weg. “Dat is niks”, bromt de Sensei. Met veel gebuig en geknik en diep respect van mijn kant nemen we afscheid. En passant vraagt hij me maandag terug te komen. Hij heeft nog wat olie schilderijen op zolder.... en wil les van mij. Nou breekt m’n klomp!

zondag 16 juli 2000

Vandaag is de bootrace op Ikitsuki. Om half 8 worden we opgehaald. Als we aankomen moeten we gelijk onze plek innemen voor de parade die over 15 minuten van start zal gaan. We hebben gelijk een camera op ons gericht. Het blijkt dat er een programma alleen over ons, 12xholland deelnemers, gemaakt zal worden. Eerst vindt er een Shinto-ritueel plaats. Een optocht met draken, mensen met takken en een draagbare Shrine. De priesters voeren wat rituelen uit: met fluit, trom en gedans wordt het festival gezegend. Dan begint de parade van de deelnemers. De spanning neemt toe. We oefenen droog, want er is geen tijd meer om in het water te oefenen. ‘Ietsch’ is trekken, ‘Nie’ is duwen.....Als dat maar goed gaat. We worden op een podium onthaald met tekeningen en knutselwerk van de plaatselijke lagere school. Veel applaus. Na een uurtje is onze race. We duwen en trekken uit alle macht en..... we winnen!!!! Even bestaat er bij ons de verdenking dat ze ons hebben laten winnen, maar als we de resultaten van andere ploegen zien weten we dat dat niet zo is. Het valt niet mee zo’n boot recht om een boei te varen en weer terug. Menig bootje ramt kade of mede deelnemer. Een goed uur later is onze tweede race. We worden tweede. Helaas, maar we hebben ons kranig geweerd en verdienen een doos bier! Later die dag zijn er nog wat activiteiten voor kinderen: De ‘echte’ Powerrangers treden op en Tijs vangt een grote vis met zijn handen in de vis-wedstrijd. Om 17.00 uur is er ‘campai’ met eten. Precies 12 uur na vertrek stappen we ons huis weer in. Geweldige dag!

maandag 17 juli 2000

Vandaag begint de dag met workshops op Hirado High School. Voor een bomvolle klas corrigeer ik de zelf-portretten die ze al eerder gemaakt hebben. Het tweede uur doe ik voor hoe ik te werk ga als ik een portret schilder. Opnieuw een camera in mijn gezicht. Van de kinderen ontvang ik veel tekeningen. Wat zijn ze hier toch enthousiast. ‘s Middags vind ik in mijn atelier opnieuw de camera-ploeg. De gastvrouw van het programma gaat mijn portret tekenen en ik het hare. Uitwisseling in optima forma! Na afloop loop ik een stukje mee in de processie ter ere van ‘de man met de rode neus’. Geen idee hoe en wat, maar ik draag de shrine met verve. Verdien daar 2 liter sake en een schaal met eten mee. Later die middag schilder ik het portret van de eigenaar van de kleding winkel, naast mijn atelier. Zijn vader wil ook, maar voor vandaag is het genoeg. Overigens worden de portretten steeds beter. Ik kom er helemaal in.

dinsdag 18 juli 2000

Om 10.00 uur heb ik mijn eerste echte officiele shodo les van Tateishi san. Hij leert me het karakter ‘gezicht’ te schilderen. Dat lukt aardig. Vader Ruichiro komt er ook bij en complimenteert me uitgebreid met mijn ‘gezicht’. Volgens hem het inlijsten waard. Opnieuw ben ik vereerd. Het is heel speciaal complimentjes te krijgen van iemand die ik bewonder. Het werk van Tateishi-san is prachtig. Ik ontdek dat shodo veel weg heeft van mijn vroegere etsen. Het werken met zwart-wit in grove streken, raakt een gevoelige snaar bij me. Ik denk erover te stoppen met schilderen en ook thuis shodo te doen, in combinatie met grafiek. Heerlijk al die inspiratie. Zal het blijven? ‘s Middags schilder ik het portret van de restaurant-eigenaar. Hij wil er graag samen met zijn hond op. Dat lijkt me goed. Zijn hond ziet er wat eigenaardig uit en dat inspireert me. In een grove streek zet ik de hond erop. We zijn allemaal weer tevreden. Het bevalt me hier goed. ‘s Avonds houd ik een dia-lezing over hoe Japanners Nederlanders geschilderd hebben, in het Matsuura-museum. Er zijn niet zoveel luisteraars, ongeveer 15 man. Maar mijn verhaal slaat aan. Hopelijk mag ik dat volgende week nog een keer doen.

woensdag 19 juli 2000

Ik heb maar weinig fut vandaag. Heb vanalles te doen, veel portretten te schilderen, maar ik kom tot niks. Na een paar inspannende dagen, moet ik weer even tot mezelf komen. Even bijtanken zodat ik straks weer uit een vers vaatje mijn portretten kan tappen. ‘s Avonds komen Johanna en Klaas bij ons eten. Veel sake uit grote flessen. Reuze gezellig!

donderdag 20 juli 2000

Vandaag met het hele gezin, de host-family en Johanna naar Huis ten Bosch. Tien jaar geleden heb ik daar twee plafondschilderingen helpen maken en ik ben benieuwd hoe het er uit ziet. Wil het ook graag aan Marlies laten zien. Het is de warmste dag tot nu toe. Zwetend slenteren we over de Kinderdijk, langs de Waag, het stadhuis van Middelburg en beklimmen we de Domtoren. Uiteindelijk komen we bij Huis ten Bosch. Dat ligt helemaal aan het eind van het park, dus wordt lang niet door iedereen bezocht. Na het werk van Rob Scholten bewonderd te hebben (erg indrukwekkend), staan we in de kamer waar een aantal doeken hangen die ik heb helpen opspannen. Hayashi-san denkt dat ik het geschilderd heb en gaat helemaal uit zijn dak. Hij wil van alle kanten met me op de foto voor die schilderijen. Gelukkig kan Johanna vertalen dat het werk is van een vroegere leraar van mij, HansPeter Nagtegaal, en dat ik ge-assisteerd heb. We kunnen de ruimte met de plafondschilderingen niet vinden. Uiteindelijk blijkt het achter een gesloten deur te zitten. Maar we komen toch binnen. Helaas wordt de ruimte her-ingericht, dus een mooie, complete foto voor mijn presentatie-map zit er niet in. Ik vind het geweldig hier weer rond te lopen en alles af te zien waar 10 jaar geleden nog druk aan gebouwd werd.

vrijdag 21 juli 2000

Vanochtend gaan Marlies en Tijs mee met Bas naar een kinderdagverblijf. Bas gaat daar dingen vertellen over Nederland. Hij wil ze ook Nederlandse kinderliedjes gaan leren en daar kunnen Tijs en Marlies vast een handje bij helpen. Ze hebben het kennelijk erg leuk: “Van voor naar achter van links naar rechts” en “Hoofd schouders knieen teen”. Na afloop van de presentatie geven de kleuters een demonstratie Taiko. Met stokken die nauwelijks groter zijn dan zijzelf, slaan ze erop los. Marlies is er erg van onder de indruk! Ondertussen loop ik met Rosa richting de tempel om het beeld van de monnik te schetsen, dat daar staat. Rosa vermaakt zich op de begraafplaats en ik maak een aardige tekening. Daarna richting winkelstraat waar ik Rosa weer aan Marlies overhandig. De bakker Kitagawa, wordt vandaag vastgelegd. Een mooie man, erg vriendelijk ook, en een mooi schilderij. Ondertussen is de oude Shodo sensei Rucheiro mijn atelier binnen gekomen. Met een pasfoto en een doek onder zijn arm bromt hij wat tegen me. Het blijkt dat hij zijn eigen portret wil schilderen. Hij vindt mijn werk mooi en wil dus les van mij. Ik ben vereerd. Ik moet ook lachen om de eigenwijsheid waarmee hij weigert zijn portret door iemand anders te laten schilderen. Ik vind het best. Na een uurtje is hij het zat. Het lukt niet zoals hij dat wil en ik help hem. Uiteindelijk schilder ik een lauwerkrans om zijn hoofd en wordt hij een soort Julius Ceasar. Hij lacht zich rot en hangt het schilderij in de kamer waar hij Shodo-les geeft. ‘s Avonds schilder ik in de haven een zicht op het kasteel van Hirado en in dat landschap de monnik die ik vanochtend geschetst heb. Het gaat erg lekker. Ondanks dat het donker is geworden, schilder ik met wat kunstlicht een gat in de dag/avond. Ik ga naar huis in de 12xholland auto. Vor het eerst rijden in Japan, dus voor het eerst links rijden, in een stofzuiger! Heerlijk om weer auto te rijden.

zaterdag 22 juli 2000

‘s Morgens gaat Marlies uitgebreid het thuisfront mailen bij Machida san. Ik vermaak me met de kinderen thuis. Om 14.00 uur beweeg ik me richting winkelstraat om samen met Junko en Hayashi-san de portretten in de winkels van de betreffende winkel eigenaren op te hangen. 7 schilderijen vinden een plaatsje en het staat erg leuk. Het project komt steeds meer tot leven. Aan het eind van de middag ga ik naar de haven om mijn grote doek af te schilderen, waar ik gisteren mee begonnen ben. Onder veel belangstelling schilder ik een Hollander in het haven-aanzicht van Hirado. Marlies is met de kinderen naar een festival in het kinderdagverblijf, samen met de host-family. Rosa wordt voor deze gelegenheid in een Yukata (kimono) gehesen. Het staat haar prachtig! Met die Japanse outfit, blauwe ogen en blonde krullen heeft ze veel belangstelling. Tijs wint een vlieger en is helemaal gelukkig. (“Heb ik altijd al willen hebben, papa!”)

zondag 23 juni

Ik word moe wakker vandaag. Rosa was al om 6 uur wakker, nog voor de buurhond ons kon wekken. Heb voor het eerst sinds ik hier ben een terugslag. Voel me niet zo lekker. Heb last van de warmte. Om 11.00 uur komt een televisie-ploeg van de NCC opnamen maken van een Nederlands gezin in Japan. Ze willen graag zien wat en hoe we eten. Het is nog vroeg, maar Marlies gaat pannekoeken bakken als voorbeeld van een ‘echt Nederlandse lunch’. Ze vinden het prachtig en filmen erop los. We krijgen een camera mee om gedurende 24 uur een dagboed te filmen van ons in Japan. Leuk idee. Ik ga nog even met de NCC-ploeg mee. Ze willen mij op mijn favoriete plek in Hirado filmen. Daar hoef ik niet lang over na te denken: de tempel. Het wordt een leuk interview. ‘s Middags ga ik met Marlies en de kinderen naar het strand. De Hollandse waterwerken die we daar bouwen worden gefilmd met de ‘dagboek-camera’. Om 18.30 uur word ik gehaald om te gaan softballen. Marlies en de kids blijven deze keer thuis. Met het team van de winkeliers-vereniging moeten we tegen een ander team. We verliezen, maar ik heb twee goede acties! Verder veel lol met Bas, die ook meedoet. We schreeuwen vanalles tegen elkaar en tegen onze mede- en tegenspelers. Ze verstaan er niets van, maar vinden het prachtig. Na afloop Campai in het restaurant van een teamgenoot. Onder invloed van veel drank wordt er vanalles gezegd. Nu komen ze pas goed los. Om 23.00 uur wil ik naar huis. Ik geef dat aan, er wordt even overlegd en dan staan ze allemaal op, roepen: Banzai!!! en het feest is afgelopen. Wat hou ik toch van Japan!

maandag 24 juli 2000

Vanochtend begin ik met een portet van Yuko, de vrouw van Hayashi-san. Hij wilde dat ik een tekening van haar zou maken, maar dat vond ik onzin. Zowel z’n kinderen als hijzelf zijn geportreteerd, dus dan ga ik niet een tekening maken van zijn vrouw. Het wordt een sprekend portret. Ik ben zelf tevreden over de simpele opzet ervan. Met haar lievelings kleur rood als achtergrond, vindt ze het zelf ook prachtig. De agenda is weer vol vandaag. Direct na Yuko staat Nagasaki-san op het programma. Zij is een wat oudere vrouw, de vrouw van een dokter hier in Hirado. Eigenlijk valt ze buiten de doelgroep (shop-owners), maar ik wilde graag vrouwen schilderen, dus dan krijg ik vrouwen. Tijdens het poseren valt ze steeds in slaap. Iets waar we beiden hard om moeten lachen. Om 15.00 uur krijg ik hoog bezoek: de burgemeester komt voorrijden in een dikke auto. Nagasaki-san is nog niet af, dus zij gaat even boodschappen doen. Zaterdag had ik al een opzet gemaakt van de burgemeester, van een foto. Nu de finishing-touch. Er is weer veel pers bij. Er wordt gefilmd en gefotografeerd. Ik praat met de burgemeester over Nederland: tulpen, molens etc. Het portret wordt a.s. vrijdag aangeboden op het stadhuis, namens de hele 12xHolland ploeg van de maand juli. Om 16.00 uur schuift Nagasaki-san weer het atelier binnen, met 5 tassen boodschappen. Ik maak het portret af en neem een kleine pauze. Om 19.00 uur begint de workshop portret tekenen. Ik heb 6 volwassenen en 8 kinderen. De kinderen werken op de grond, de volwassenen op ezels. Ze tekenen elkaars portret en het is hartstikke leuk. Ik doe mijn les net zoals in Nederland. Eerst wat vertellen, wat vingeroefeningen, dan het ‘echte’ werk en na afloop gezamenlijk bespreken van elkaars werk. Dat laatste is altijd leuk om te doen. De spanning wordt weggelachen door de rare koppen die we te zien krijgen. Machida-san geeft een ogenschijnlijk goede vertaling van wat ik zeggen wil. (helemaal zeker weet je dat natuurlijk nooit.....)

dinsdag 25 juli 2000

Vanochtend om 10.00 uur heb ik mijn tweede Shodo-les van Tateishi Ruichiro. Wederom een indrukwekkende ervaring. Hij laat me het begin zien van de stempel die hij voor mij aan het uithakken is in steen. We spreken af dat we vanavond samen verder werken aan de stempel. Als ik na afloop van de Shodo-les in mijn atelier kom, loopt de eigenaresse van het pand al heen en weer te drentelen. Ze spreekt minimaal engels, dus ik kom er niet achter wat er aan de hand is. Telefonisch heb ik een afspraak gemaakt met Morito-san, de eigenaar van een restaurantje waar ze heerlijke champon serveren. Hem wil ik graag schilderen. Inmiddels loopt er ook een jonge vrouw mijn atelier binnen. Zij wil ook vereeuwigd worden. Ik besluit eerst haar te doen. Sjoko-san is haar naam. Haar echtgenoor komt foto’s maken van het werk-proces. Beiden zijn ze enthousiast over het resultaat. Hayashi-san is ook aan komen lopen en vertelt me dat er is afgesproken dat de eigenaresse nu aan de beurt is. Ik word een beetje boos. Met wie is die afspraak gemaakt dan en hoe zit het met mijn eigen afspraken? Ik heb met mezlef en met Marlies afgesproken dat dit de laatste dag is dat ik portretten schilder. Maar ja, nu Morito-san er nog niet opstaat moet er dus nog een dagje bij. Ondanks gehakketak wordt het portret goed. Om 18.00 uur eet ik thuis een snel bordje spaghetti en om 19.00 uur zit ik al weer in de auto om de tweede workshop te gaan geven. Dat is wederom een geslaagde avond. De cursisten gaan vandaag werken met verf. Dat ziet er goed uit! Na afloop spoed ik mij weer naar Tateichi voor het afmaken van de stempels. We besluiten er 1 te maken met de uitleg van mijn bijnaam ‘Pen’. Dat komt van het liedje Pennies from Heaven. Een hit toen ik geboren werd. Vertaald is Pennies from Heaven: Ten (heaven) Sen (coin). De karakters probeer ik in steen te krassen. Dat valt niet mee. Om 00.30 uur is het af. Tateichi is erg tevreden. Hij vindt dat het er authentiek uitziet. Zelf heeft hij er 1 gemaakt met Pen erop. Hij heeft geprobeerd mijn handtekening na te maken en dat is hem goed gelukt. Ik ben ook erg blij met de stempels. Wat een dag!