---

---

Dagboek: door Merlijn Twaalfhoven (compositie)

zondag 30 september - maandag 1 oktober 2001

Eigenlijk begon Japan totaal onverwacht bij gate B63 in Frankfurt. Dat was echt prettig aangezien Tjerk en ik een beetje sip geworden waren van de uurtjes overbrugging. Ook omdat ik mijn jetlag al van tevoren de reis gepland had, was ik natuurlijk al slaperig voordat watdanook. We werden dus ineens omgeven door de volledig Japanse lading van ons vliegtuig, en alsof we helemaal uit Europa kwamen werden we als curiositeit op 10 foto`s gezet. Omdat het vliegen zich zover boven de werkelijkheid afspeelde, was het moeilijk voor te stellen dat we helemaal naar Osaka gereist waren, en dus niet in een geheime hangar van Schiphol liepen.
Gelukkig hoefde er ook niks me voorgesteld te worden, en kon ik live de totaalheid van het Grote Anders ontmoeten. Op het vliegveld heerste een serene kakafonie van vriendelijke muziekjes. Uitgelezen voor blinde mensen omdat je op het oor perfect de weg kan vinden. Na door Wil en Junko op verrekt goede nudelsoep te zijn getrakteerd, voerde de autorit naar Hirado ons door een landschap dat zich onttrok aan elke vergelijking. Omdat klimaat en infrastructuur toch dichtbij het midden Europese staan, was er in plaats van de voorspelde cultureshock meer een soort subtiele en prettige verbazing. Veel bekende dingen in een bizarre context, maakte het geheel best betoverd. En als je dan wordt ontvangen als een Willem-Alexander zonder dat ze weten dat je misschien wel best vals vioolspeelt, heb je precies het idee via erg veel geluk in nog meer mazzel te zijn beland. Na een vrolijke partij toebespraking en glaasjes Nederlands imperialisme dat hier vorig jaar wortelschoot (Heinikenbier), wordt ik door Joh-san, mijn gastheer, naar zijn huis gebracht en zit ik pardoes aan een spectaculair avondmaal. Hierna bega ik de fout geluid uit een shakuhachi-fluit te willen blazen en ontdek ik zo alvast de Weg Naar Het High Door Veel Blazen #$%^&*().

dinsdag 2 oktober 2001

In het huis van mijn gast famillie is naar de WC gaan een avontuur omdat er wegens een verkeerd knopje water recht omhoog vliegt. Het ontbijt is rijst met miso soep en 15 schaaltjes met groenten, vaak op heftige wijze gemarineerd. Geen enkele smaak heb ik thuis ooit geproeft en ook thee is hier helemaal geen thee maar een soort kleverige groene melk. De televisie programma`s zijn trouwens bijzonder grappig, en ook de ontmoetingen aan de lopende band zijn echt heel vrolijk. Soms merk ik alleen, als ze uitleggen dat Hajimemashite (prettig kennis te maken) slechts voor de eerste begroeting is, dat er echt teveel gezichten te onthouden zijn. Ik krijg een rondleiding in de plaatselijke supermarkt. Dat is echt een ruige excursie, en, als ik een jaar zou blijven, zou ik elke dag iets totaal nieuws kunnen proberen. Nu wordt ik ook naar mijn appartementje gebracht, en krijg ik instructie over het bereiden van de basic Japanhap. Die avond ontdekte ik het geheim van een bijzonder knappe manier van koto-contrapunt: het was gewoon dwars-door-elkaar inspelen.

woensdag 3 oktober 2001

Gelukkig bleef onze rondleiding door het Nederlands historisch erfgoed beperkt tot twee stenen muren, en hebben we daarna echt een heel stoer huis van de voormalige plaatselijke leenheer en het kasteel bezocht. De verhalen over de 17e eeuwse westerlingen hebben me echter wel een heftig respect voor het immense avontuur van het VOC-varen bezorgd. Het moet echt ruig zijn om in het wilde weg te varen, en dan op zulke eilanden een vestiging te stichten en handel te gaan voeren met dit charmante volk met razend scherpe degens. Hierna voerde de auto van Joh-san ons naar echt de wonderschoonste plekjes van het eiland. De zee is groot. Het is hier ver weg. De vlinders zijn ook veel te groot als hoort, en het is ook een knap lekker weertje. De afwezigheid van alle Amsterdam paniek maakt het af op een ruime 9,5.

donderdag 4 oktober 2001

Om 9 uur waren we met een zware delegatie te gast bij de burgemeester. Na wat heen en weer gedankuzeer, werden er anekdotes opgehaald door de in Nederland geweeste Japanners. Tjerk heeft het kado moment gelukkig opgevangen met een statig blik stroopwafels, precies voordat wij een mooi iets met een oude prent erop kregen. Ik geloof dat ik me niet zozeer in het voetspoor van een oude Hollandse zeerot voel momenteel, maar een leuk idee is het wel dat er al zo lang om elkaar gelachen en met elkaar geruild wordt.
Die avond gaf ik mijn eerste workshop aan een koor van 20 dames waaronder oma`s en twee mannen. Ik heb tekens op een schoolbord geschreven waar de zangers vervolgens direct op moesten reageren. Door elementen toe te voegen of uit te vegen werd hun zingen steeds veranderd. Het leek me interessanter dan een stuk instuderen, omdat dit zo een soort instant-composing wordt die men ook nog na mijn vertrek kan laten door ontwikkelen. Voor mij totaal spannend natuurlijk of ze het leuk zouden vinden. Aangezien het bedeeste koor in korte tijd een kippehok van vrolijkheid werd en het eigenlijk best eigenaardige muziek opleverde hebben we het in ieder geval aardig naar ons zin gehad.

vrijdag 5 oktober 2001

Ik had dus dinsdagochtend, toen men naar wensen vroeg om de maand nog verder te sensationeren, aangegeven best met een visser in een boot de zee op te willen varen. Dat dit vanochtend vroeg uit zou lopen op een speciaal gearrangeerde, fanatieke hengelpartij was echt niet de bedoeling, want mijn coolheid qua vissen vangen en opeten is niet echt ontwikkeld. Zo stond ik dus met een brok in mijn keel echt prachtiglieve visjes op te takelen, en dan niet gewoon na eerst 3 uur wachten, maar steeds binnen 5 seconden een lijn vol... Tegen het middaguur ontaarde dit, terug aan de wal, in een sushi feest met toch ook erg veel plantaardig heerlijks.
Verder heb ik mijn plaats ingenomen naast het carriljon en de stadhuisklok-muziek in het geluidsrepertoire van de stad in de zin dat ik weer redelijk regelmatig altviool studeer met het oog op het concert dat tot mijn schrik overal in de stad staat aangekondigd.

zaterdag 6 oktober 2001

Misschien goed dat ik volgende maand nog naar Tokyo ga, want nu is het nog niet te snappen dat er 120 miljoen mensen in Japan wonen. Zo groot is dat eiland toch niet? En Hirado heeft echt maar een paar duizend inwoners volgens mij. Het is echt heel vredig en altijd rustig op straat. Veel natuur en zeer veel water er omheen.
Hoe dan ook, het leven aan deze kant van de aarde is ook voor mij ineens zo anders. 3 Mensen houden mijn schema aan activiteiten bij, en ik wordt telkens op het juiste uur van huis afgehaald. Omdat ik op elke plek interessante vreemdheden ontmoet, is het verbazend prima voor me dat veel dingen erg rustig gaan en veel tijd nemen. De vioolles was ook voor mij een avontuur, omdat ze geloof ik nog niet allemaal "vingers" of "stemmen" hadden geleerd. De leerlingen hebben fragmentjes muziek van mij geïmiteerd, daarna 1 voor 1 elementen in eindeloze herhaling toegevoegd, zodat het een echt orkest werd waar ik op piano of viool overheen kon soleren. Ook hebben we gekeken welke vreemde geluiden er allemaal uit een viool kunnen komen, en daar een instant compositie van gebrouwen. Later werd ik bruut in verlegenheid geparkeerd omdat ik tijdens de toegift met verzoeknummers en de lerares aan de piano, veel van de allerbekendste klassieke deuntjes eigenlijk niet zo kende. In mijn didactische virtuositeit had ik zelfs aan Hollandse afscheidssnoepjes gedacht, dus ik wed dat ze volgende week weer durven.

zondag 7 oktober 2001

Het was zo`n levendig sfeertje bij het verzamelpunt voor Hirado Maraton Walking, en ik had zin om gewoon met al die kleine Japanners die 20 KM mee de brug heen en weer te rennen. Toch ben ik in de (kinder/bejaarden-) klasse van 5 KM gestart, en dit was echt al zo`n sloop, de heuvel twee keer op en neer, dat 20 KM bij nader inzien een kwestie van overleven zou zijn geweest. Met gemak werd ik door jochies en meisjes van nog geen meter hoog voorbij gerend. Marc, een Amerikaanse leraar hier, die ik ook compleet kapot het eindlint door zag struikelen, vertelde dat de 5km run een dagelijkse discipline is op scholen vanaf een jaar of 5. Tja, zo kan ik dat ook...Tjerk had de mazzel onder hoede van de charmante vrouw van Machida zichzelf in psychedelische koortsdromen tegen te komen in plaats van op de berg onder ogen van de onderhand grote groep bekenden in het asfalt te moeten bijten. Die middag heb ik mijn pianobegeleidster ontmoet. Ze is de bedeestheid zelve, zegt ook geen woord, maar achter de piano komt ineens best veel muziek uit.
Toen heb ik een workshop gegeven aan het brass-bandje. Ik heb een tophit die ze erg goed kunnen op verscheidenen manieren laten desintegreren. Bijvoorbeeld het tempo stilleggen en dan stemmen transponeren. Ook hebben we gespeeld alsof het orkest een kilometer verderop was, en alleen de wind soms vlagen overbracht. Daarna maakten we een verrassings compositie. Iedereen moest in stilte een element bedenken, en op iemands aanwijzen, tempo en volgorde werd het vervolgens bij-en doorelkaar gebracht. Omdat mijn diepzinnige artistieke visie die ik daarna toelichtte misschien niet heelhuids overkwam, en er wel erg veel pret gemaakt werd, zullen we de gebeurtenissen voor de zekerheid toch maar bij entertainment indelen(?).Hoewel het laat op de avond was, stond me nog een shakuhachi-concertje thuis bij mijn host te wachten dat me echt heeft betoverd. Ter plekke nam ik me voor om deze muziek heel hard te gaan studeren, en ook een stuk te schrijven voor deze fluit. Later improviseerden we samen, en werd er 4 soorten thee geserveerd met een plakkerige lekkernij dat echt nergens mee te vergelijken viel.

Maandag 8 oktober 2001

In het kader van een nationaal evenement waarbij mensen van verschillende dorpen met elkaar de sport bedrijven, heb ik vandaag aan mini-golf gedaan. Het was bijzonder ontspannend en niet gecompliceerd, behalve dat je de verleiding moet weerstaan lekker fors tegen het balletje aan te meppen. Dan ligt `ie in de struiken in het dal en krijg je een strafpunt. Vandaar dat ik ook best achteraan eindigde en niet in aanmerking kwam voor de grote prijs: een paar sloffen (hoe symbolisch voor dit dagje onthaasten). Die avond zouden Wil en Junko vertrekken voor een reis naar China waar nog een echte duimfluit in het wild leeft. We aten in een heel ruig en kunstzinnig restaurantje. In het midden waren twee zwembadjes waar de kok een inktvis uit prikte. Natuurlijk maakte hij alleen het achterlijf klaar, zodat er met het intelligente deel nog te communiceren viel op het bord: grote groene ogen keken ons lichtelijk benauwd aan, en ook het gespartel maakte duidelijk dat hij of zij liever bij moeder thuis gebleven was die dag.

Dinsdag 9 oktober 2001

Soms wordt ik door mijn plaatselijke papa Joh-san opgehaald, en gaat er dus wat gebeuren. Deze ochtend was het shakuhachi-les vanaf een bandje. Bij het transcriberen kwam ik danig in de knoop vanwege alle versieringen. Ook ontdekte ik een noot waarvan ik nog steeds niet snap waar die zit. Ik heb wel de notatie gesnapt, tamelijk. Erg stoer vind ik zelf... Les van Joh-san is wel heel gezellig, maar behalve dat hij alleen Japans spreekt, kan hij eigenlijk ook maar net een beetje op de shakuhachi spelen, en luister ik dus regelmatig maar braaf naar zijn geploeter. Zijn vrouw is echt een fenomeen! Ze is non-stop in de keuken aan de gang, en zodra er iets klaar is, wordt het opgediend. Zo kan het dus zijn dat er aan het eind van de maaltijd ineens soep komt, en ook thee komt op elk moment in steeds een andere variatie. Misschien is het volgens plaatselijk gebruik gestruktureerd, maar mij komt het over als een vrolijke samenloop van gastronomische creativiteit.

Woensdag 10 oktober 2001

Qua genialiteit is er elke dag iets te ontdekken: de stortbak van de wc loopt vol via het fontijntje; waarom ben ik daar nooit opgekomen... En de nummerplaten van auto`s lichten op `s nachts, in de weg zitten lichtjes bij gekke bochten, bij de stoplichten staat soms een klokje die tot groen aftelt, en scheiding van huisvuil gaat door middel van speciale gekleurde zakken waar denkik extra belasting op zit.
Wist je dat er 20 miljoen frisdrank automaten zijn in japan! Dat is 1 per 6 Japanners. Er zit behalve coca-cola, sap en veel soorten thee, vanalles geks in, ook ijskoude koffie. Dat laatste vind ik alleen niet zo geniaal, geloof ik.

Donderdag 11 oktober 2001

Het is grappig om vanuit hier soms Nederlandse zaken te regelen. Vandaag had ik echt een berg iemel, en de meesten hebben niet door dat ik eigenlijk ondersteboven aan de onderkant van de aarde hang. Nederland is ook gevoelsmatig ver weg, en ik voel me best steeds meer thuis in Hirado. Alsof ik ineens de kans kreeg op een ander leven over te wippen ga ik rustig mijn gangetje zonder alle gebruikelijke stampij.
Tjerk en ik presenteerde onze plannen op de lagere school. We krijgen straks 100 kids van 11 jaar om te ontplooien, dus dat wordt wel avontuurlijk. Toen ik een zojuist met Tjerk bedachte co-workshop voorstelde, werd er wat heen en weer gejapanst met de uitkomst dat mijn host vond dat mijn schema te vol werd, en ik geen tijd voor inspiratie over zou houden als ze alles toestonden wat ik wilde. Oups, krijg nou wat.

Vrijdag 12 oktober 2001

Morgen ga ik een soloconcert geven in echt een prachtig tempeltje, in het binnenland van Hirado. Hier zal blijken in hoeverre het vette bluf was tot hier, en of deze heerlijke tijd me terrecht overkomt. Ondanks wondervolle zonneschijn heb ik daarom bijzonder serieus op mijn altviool gespeeld teneinde het concertje van morgen van degelijke basis te voorzien. 's Middags kwam Hirado live op de televisie. Na enige uurtjes verwarring en verwachting mocht ik vertellen hoe speciaal het was ver van huis te zijn, en dat het best mijn geest verfrist, zo in het grote anders te verkeren. Ongetwijfeld is dit als "pittoresk" en "inspirerend" vertaald. Gelukkig vertalen ze het gefiedel waar ik ook even de kans toe zag niet in plaatselijke geluiden. Eigenlijk wel een interessant idee...
Die avond een zwaarvechtles. Wow. Eerst een kwartiertje een zeer ruig pak aan doen, en dan met de knietjes op een medoogenloze houten vloer mooi rechtzitten. Iedereen draagt een echt, vlijmscherp zwaard van bijna een meter lang. Glimlachend werd me uitgebeeld hoe mijn hoofd over de grond zou rollen als ik tegen zo'n sierlijke zwiep op zou botsen. 3 Mannen en een vrouw, men traint gemiddelt al zo'n 25 jaar 2 keer per week. Het was uiteindelijk een prachtig bloedserieus kwartiertje zwaardtrekking-zwaardzwaai-zwaardwegberging, omlijst door veel lolbroekerij en kopjes koffie.

Zaterdag 13 oktober 2001

Op de zolder van een van de gebouwen van het oude, oude Matsura huis gaf shakuhachi-meester Tasao Kadoya een recital, op 10 kotos begeleid door chique dames. Overwegend mierzoette stukken van nog geen 10 jaar oud, waaronder zijn Requiem voor Pechvolle Amerikanen. Onverwacht mocht ik het intermezzo volviolen. Het was een fijn voorproefje voor het concert van vanavond, waarin de fluitist trouwens op zijn beurt het intermezzo zal spelen.
Op alle manieren was de setting zo formidabel; de zwoele avondlucht met oogstende rijsttelers, de oude tempel omgeven door een wonderschone tuin en een heleboel publiek, van 4 tot 80 jaar oud. Ik heb bijzonder ontspannen een heleboel altviool laten horen. Bach, improvisatie met Tjerk op de klankschalen van het altaar, mijn stuk "eentonig?" en ook een paar Japanse liedjes. Het is echt bizar dat de stokoude monnik van deze tempel steeds met mij op de foto wilde. Wie is hier nou de grote bezienswaardigheid? De meeste mensen hadden echter nog nooit een altviool van dichtbij gehoord. Het verschil tussen mijn eigen stuk, een Bachsuite en Glazoenov was misschien daarom voor hun ook erg klein, zoals bleek uit de reacties.

Zondag 14 oktober 2001

Op de fiets naar een uithoek van het eiland. De berg op, veel uitzicht. Zoveel tijd! Ik ging zelfs gewoon een boekje lezen. In het zonnetje natuurlijk.
Die avond heb ik allerlei improvisatie-oefeningen uitgehaald met de spelers van Wind-ago. Ook voor mij verassend wat daar soms naar boven kwam.... Ik geloof dat het wel vrolijk gaat worden op het slotconcert!

Maandag 15 oktober 2001

In alle vroegte ben ik de bergen opgelopen om de zonsopgang te filmen. Meteen natuurlijk voorgenomen dit geen enkele dag meer te missen.... Daarna schreef ik een artikel voor Mens en Melodie. Het is wel best okay veel over de reis te schrijven. Als je vage gevoelens en belevenissen neerschrijft, komt alles nog n's langs en in concrete taal begrijp je soms dingen met terugwerkende kracht.
Bij Tjerk gingen we Europees koken voor en opeten met de Machida familie. De knusheid knisperde danig volwaardig.

Dinsdag 16 oktober 2001

We togen met een statige delegatie naar ergens een soort activiteitencentrum om thee te ceremonieren. Dat een verlichte geest ooit besefte dat het even zinnig is om vol aandacht met iets eenvoudigs bezig te zijn als met iets belangrijks, en toe theedrinken ontworp als voorbeeld van de kunst van het alledaagse, is best te begrijpen. Dat er vervolgens honderden jaren later nog in elk dorp op verschillende plaatsen vol overgave wordt geteet, is echt begrijpeloos. Omdat ik dus zoals gezegd veel sympathie voel voor de achterliggende gedachte, kan ik me bijna voorstellen dat het bevredigend is een hele ochtend te drentelen en te goochelen met stokjes en potjes om uiteindelijk een slokje best prima thee te drinken. Maar veel mensen doen dit wekelijks zo niet vaker en dat jaar in jaar uit.....
Die avond luisterde ik bij het orkest van koto`s, shamisens en shakuhachi in Machidas huis. Het hels pingelend geheel van oude dametjes schreeuwde om een dirigent, en toen mij discreet werd gevraagd om iets opbeurends te spreken, heb ik vervaarlijk den staf ter hand genomen en fijn wat meer eenheid toegetimmerd. Uiteindelijk is de harde kern tot een uur of 11 blijven spelen en kon ik ook begrippen als hard- en zachtspelen alsmede de afwisseling danwel overgang daartussen introduceren; tot groot succes overigens.

Woensdag 17 oktober 2001

Ik merkte aan mijn terug-in-bed-vluchtgedrag al bij het opstaan dat het spannend zou worden vandaag: de eerste lagere schoolworkshop....
Al bij aankomst werd ik in lichte paniek aangeschoten door een lerares met een klas blokfluiters, die aan mij vroeg hoe ze in hemelsnaam blokfluitles moest geven. Nu had ik ook al zeker 15 jaar niet meer geblokfluitspeeld, maar te broerd voor wat avontuurlijke methodes was ik ook weer niet. Even later stond ik in de gymzaal voor een 400-tal keurig in rijen opgestelde kinderen tussen 6 en 11 jaar, en had ik 45 minuten hun iets van mijn gedachtengoed over te dragen.
Allereerst lichtte ik, door middel van stukje Bach en stukje Zelf, het verschil toe tussen notenmuziek en klankkleurmuziek. De tweede soort zijn we toen samen gaan maken, met strepen en tekens op het bord, iedere groep een dirigent, een 6-tal percussiespelers en ik uiteindelijk, vet versterkt, daar bovenoverheen op de alt.
Het werkte best!
Na een afscheidslied en een uiterst delicaat lunchje van rauwe visjes, werd ik huiswaards gechauffeurd. Met de plaatselijke viool, piano, zangdocent, koorleidster en operaschrijfster heb ik daarna een aantal aangename uurtjes klassieke muziek gemaakt en thee gedronken.
Toen kwam er iets ruigs. Met Tjerk, Mr Oseki en de mij bijna altijd als een schaduw volgende Mr Joh bezochten we de Zah-Zen monnik.
Hij was echt cool.
Niet de altijdglimlachende Tibetaan, of de slaperige Dominicaan danwel de jubelende Indier, maar een bijna arrogante ernst met een onverwachte knipoog. We gingen een half uurtje in de tempel stilzitten, en hij vertelde hoe dit de eerste jaren als monnik verleegt. Tjerk was virtuoos om zeer beleefd toch duidelijk te maken dat we niet meteen nog eens 30 minuten wilde. We dronken thee en ik werd diep ontroerd door zijn antwoord op mijn vraag of het natuurlijk voor hem is zonder vrouw te leven, of dat het moeite kost. Het is wel natuurlijk. Elk mens sterft alleen. Maar eerlijk gezegt is hij ook wel eens eenzaam.

Donderdag 18 oktober 2001

Vandaag gaf ik twee muzieklessen aan klassen van de lagere school in Hirado. Ik liet de kinderen ontdekken hoe hun op het bord getekende lijnen invloed hadden op mijn vioolspel. Daarna moesten ze mijn muziek ik kaart brengen en ook nog een stukje grafische klank ontwerpen. Met magneetjes plakte ik de verschillende onderdelen tot een compositie die ik daarna heb uitgevoerd. Per blokfluit hebben we vervolgens een groot samenspel gelanceerd. Ik speelde steeds iets voor aan een groepje, dat ze vervolgens eindeloos in herhaling vatten. Een snufje percussie geronk erdoor en met mijn laatste vleug fjoolmuziek klonk het alleraardigst. Terecht werd ik daarom als held van de week behandeld en heb ik alle handjes geschud en mijn handtekening gegeven. Ook bleef ik voor het middageten. Eigenlijk best een sfeervol moment.
Met Tjerk fietsten we door naar de middelbare school om Rakugo en Bunraku mee te maken. Echt bizar een grote middelbare school in de gymzaal, in donkerblauw uniform op de grond gezeten keurig in het gelid stil te horen zijn. De voorstelling was wat pittig, aangezien we de Japanse taal, ondanks verwoede pogingen nog niet helemaal machtig zijn. Dat ik later tijdens een les een beetje muziek mocht maken en vertellen over klassieke en moderne muziek was heel leuk en ook echt tof contact met de kids.
Die avond heeft het koor zichzelf overtroffen in improvisatiespel, en ben ik met de Shakuhachiheertjes danig vastgelopen. Ik wilde graag rustig luisteren, maar ze wilden juist iets van mij spelen. Toen ik uiteindelijk wel wat ideeen opperden, werd na lang overleg besloten dat de leeraar dat waarschijnlijk wel beter zou kunnen doen.

Vrijdag 19 oktober 2001

Opnieuw een ochtend op de lagere school. Eerst een losse klas, en toen de klassen van de afgelopen dagen samen in de gym. Eigenlijk vind Ik dat ze echt best veel kunnen. Ik probeer ook echt veel aan hun inventie over te laten, dus een beginnetje uit te leggen over bijvoorbeeld een streepje op het bord. Als ik later stippen en krassen maak, wordt er al snel perfect op gereageerd. Ook de aangestelde dirigenten en slagwerkers snappen al snel veel meer dan afgesproken. Zo kon ik dus de hele club besturen en real time componeren. Echt erg leuk om te doen! Daarna bracht ik de leeraar in conflikt met zijn beleefdheid door bij het middageten te vragen of ik misschien zo'n totaal schattig japannertje mee naar Nederland mocht nemen.
Die avond bracht ik door in een groot oud huis van een luitspelende accountant aan de andere kant van de brug. Zijn vrouw kon liederen zingen en ik speelde Bach.

Zaterdag 20 oktober 2001

Alweer vroeg ben ik met de shakuhachileraar en een charmante kotospeelster gaan repeteren. Aanvankelijk voor de interesse, doch al snel bleek ons samenspel concertwaardig. Plotseling werd ik afgehaald voor een verrassingsoptreden tijdens de conferentie Vrouw&Boedisme in de tempel waar ik mijn concert geef volgende week. Echt een leuke actie en wederom een situatie waarin je normalerwijs niet zo snel verzeild raakt.
In Hirado wordt het uitgaansleven gedomineerd door obscure nachtclubs, ranzige karaokebarretjes en enkele cafes waar limonade al snel 12 gulden kost. 1 Plek is echt te gek: Haretari Kumotari. Eerder had ik, in een vlaag van vrolijkheid en interessantheid naar de serveerster, voorgesteld een jamsessie te organiseren. Aangezien ze dat wel cool vonden toog ik deze avond met viool, drumstel en baskoto naar Harekumo, en na wat geoefen en een bord warmeten gemaakt van rijst en zeewier, zijn we toch aanzienlijk losgebarsten. Tot overmaat van stampij kwam de shakuhachileeraar ook nog over de vloer, speelde Machida de dwarsfluit en kreeg Tjerk het achter de drumkit danig op z'n heupen. Weer een brokje onvergetelijke geschiedenis!

Zondag 21 oktober 2001

Tjerk en ik waren best dolblij dat de regen een groots opgezette vrijmarkt vandaag de poep in liet draaien. In een eerder stadium hadden we aangegeven best een act of iets geinigs te willen doen, maar we waren eerlijk gezegd toe aan een dagje rustigaan (daarnaast liepen we enige dagen achter qua dagbeboeking).
Na enige computertijd togen we naar het cultureel centrum waar een soort cultureel evenement gaande was. Theeceremonieel om bij aan te schuiven, bloemplakken, kleidraaien en je kon allerlei soorten lichamenlijke feiten over jezelf vast laten stellen. We waren best het langste en het sterkste steeds, dus dat was weer een genot. Wel werden we wat zenuwachtig van een heel ruig hartkloppingsdiagram dat aantoonde dat Tjerks hart op 20 jarig niveau is terwijl het mijne doorging voor een 33 jarige. Tja; daar wordt je dan zo onverwachts geconfronteerd, en op zo`n moment is er verder geen enkele opvang...
De ons gister tegen wil en dank opgedrongen dinerafspraak bij 5 vrouwen thuis bleek een uiterst vreugdevol evenement; ik heb een mini clarinetles gegeven en van een van de kids met zenuwen (kaarten op zn rapst) verloren.

Maandag 22 oktober 2001

De workshop op de basisschool van Nagatsura was echt een hele ochtend met de hele school in een keer. Best een fijn spampij!
Daarna volgde er een erg amusant samenzijn met een aantal leraren van de school waarbij de leipste grappen heen en weer vlogen.
Die avond echt de bloem van het entertainment mee beleefd:
We togen naar een plek waar je een soort knus ingerichte cabine kon huren voor peperduur. Daar kon je een liedje uitkiezen uit een heel dik boek met uitkiesbare liedjes. Vervolgens kwam de begeleidingsmuziek met de text + zwoele videoclip op een scherm. Op je microfoon zat zulk uigekiende galm dat jezelf echt de zanger leek, en dus even helemaal cool kon doen.
Je raakt hier natuurlijk verschrikkelijk muzikaal door, je zweet je een ons lichter en ziet eindelijk eens waar de text over gaat.
Het heet karaoke en doe het, mensen; het spoelt de stembanden en stut elk wankelend zelfvertrouwen.

Dinsdag 23 oktober 2001

In de ochtend werd ik door mijn host meegenomen. Aangezien hij geen engels spreekt is dit altijd een onverwacht en onvoorspelbaar gebeuren. We bezochten een pottebakker, maar hij bleek me op japanse wijze te gaan masseren. Die avond zou ik een concert gaan geven, dus ik was wat benauwd dat hij mijn armpjes zou verprakken. Het bleek echter bijzonder prettig!
Tegen schemering toog ik met Machida naar de sake brouwerij van de vader van mijn pianiste Motoko, ver weg op het eiland. Er was een grote showroom met een perfecte vleugel. Ook was er tegen zevenen een zaal vol mensen en kinderen.
Het werd een fijn concert, hoewel ik ergens halverwege de 4e suite van Johann Sebastiaan ondervond dat de pittigheid van 90 minuten violaconcerteren zonde pauze toch wel NOG beter slapen en HEEL veel studeren vergt.
Om half negen, zo ongeveer toen ik het sakefeest los dacht te zien barsten, ging iedereen gewoon braaf huiswaarts. Gelukkig was er voor een kleine kring ergens een betl-buisd hok gehuurd waar sasimi en sake bedreven werden dat het een aard had.

Woensdag 24 oktober 2001

Joh-san blijft het liefst binnen een straal van 2 meter bij me in de buurt. Het is belangrijk dat hij er is om me door het onbekende te loodsen. Enig besef van hoe ik mezelf al enige deccenia door het onbekende vaar, zou een dramatische daling van de noodzaak hiervoor betekenen. Hoedanook, het is een schat van een man. Als ik een afspraak heb belt hij een kwartier voor tijd aan bij mijn appartement. Ook staat hij regelmatig in mijn appartement met een missie die niet echt te communiceren valt. Meestal vergezeld met hondje en echtgenote. Ik gebaar dan dat ik weet wat er vandaag gaat gebeuren, en dat het goed komt. Zij neust in de tussentijd even rond of er was te wassen is, afwas te afwassen valt, of dat het misschien iets anders te helpen geeft. Tenslotte moet ik verklaren dat ik zojuist overdadig gegeten heb om een maaltijd bij hen thuis te vermijden. In het openbaar is het een beetje ongemakkelijk als ik wordt voorgesteld aan iemand, en Joh daarna een tijdje over mij, Nederland, de altviool en de combinatie tussen ditalles uitweidt. Bij de vergadering waarin ik met Tjerk een baanbrekend plan voor een revolutionair workshopconcept lanceerde, was hij de vertalers voor om uit te leggen hoe mijn gebruikelijke workshop verloopt. Al zijn goede intenties ten spijt was een milde ho-stop-nee-wachteven actie onvermijdelijk.
Die avond leerde ik de viool klas rondwandelen tijdens het spelen om de maat te houden. Hoewel het gebrek aan een vertaler de kinderen soms verschrikte, verdwaasde en onbegrijpende blikken bezorgte, kon er met imitatie en het goed-luisteren gebaar het een en ander tot stand gebracht worden. Ook introduceerde ik een spelletje om ritme en reactie te ontwikkelen. Vraag me in een verloren moment maar naar de details.

Donderdag 25 oktober 2001

In bestelbusjes werden vandaag geluidsinstallaties door de stad gereden. Op door vlaggenzwaaiers verkeersveilig gebaande stukken openbare ruimte voerde een groep stoere mannen de drakendans uit. Hoofdact was echter een bonte stoet historische bezienswaardigheden zoals shinto altaren, samurai vechters, banierdragers, tempelschoonheden en de man op het paard. Het was natuurlijk schitterend maar ook vreemd en misterieus waarom dit gebeurde. Natuurlijk is het rijstoogsttijd, maar de samenleving is toch zo hedendaags bewagenparkt en telefonisch vooruitgeschreden dat een grootse stoet plechtigheid echt onverwacht is.

Vrijdag 26 oktober 2001

Begeleid door een aanzienlijke delegatie bezochten Tjerk en ik vandaag het Kagura-ritueel in de grote shinto tempel van Hirado. Echt een bijzonder schouwspel van dwarsfluitende monniken, trommelslagen en bonte gewaden. Uiteraard begrepen we niet meer dan dat er bedankt werd voor een fijne rijstoogst, maar het was echt zeer cool dat we erbij mochten zitten. In het tussengebied van rijst, soep, visjes, bier en sake vertelde een monnik ons, dat hij in tegenstelling tot de Za-zenners niet voor eigen verlichting gaat, maar vooral de spil tussen gewone mensen en goden is. Sommige priesters waren nauwelijks 20 jaar oud, en vervullen deze familietraditie vanwege de familietraditie.
Joh-san bracht me naar de plaats waar ik die avond een concert zou geven. Een soort hotel/revalidatieoord?? Heel lekker om in alle rust (Joh even wegdenkend die bij gebrek aan assistentiemogelijkheid wanhopig alles op foto ging vastleggen) in te spelen, een bakje fijne noedelsoep te krijgen, en dan voor toch weer een man of 50 de altviool te laten horen.
Het was echt een gemoedelijk en intiem concertje, met een vleugje engte soms omdat het qua optreden morgen echt gebeuren gaat en ik verdorie die Bach perfect wil spelen.

Zaterdag 27 oktober 2001

Ik ontmoette Kadoya-san, de shakuhachispeler voor thee en wat vragen over dit instrument. We hebben even samen gespeeld als voorbereiding op vanavond. Toen hij vervolgens naar een bruiloft toog, heb ik met de koto speelster gerepeteerd dat de splinters in het rond vlogen. Best zin in vanavond, geloof ik.
De tempel bleek al in rep en roer. Met 8 man werd de piano versleept en overal was activiteit en voorbereiding. Maf dat dat allemaal door een prettig concert van mij verantwoord zal moeten gaan worden.
In samenspel mat Kadoya-san en inhakend op de openingsspeech over zin en noodzaak van tempels in het algemeen en het vergaren van geld voor de renovatie van Koumouji in het bijzonder, begon het optreden gemoedelijk. De improvisatie ging geleidelijk over in de prelude van de 1e Bachsuite. Afgezien van een enkel moment van pittigheid in het tamelijke begin, begon ik het bijzonder naar mijn zin te krijgen. Ook dankzij het intermezzo van shakuhachi en een kleine pauze hielp een zekere helderheid me alle noten op een rij te houden. Eenmaal voorbij de 4e suite werd er vervolgens vet op los geimproviseerd in een vrije versie van Apres un reve (Faure), een jam met klankschaal samen en uiteindelijk een lieflijke dialoog met kadoyasans shakuhachi.
Totaal blij en geoplucht bleek er daarna een meeslepend diner gekookt te zijn dat ongetwijfeld het opgehaalde bedrag voor het goede doel evenaarde. Behalve diepe gesprekken, buigende monniken en hapklare annanas werd er ook Noh gezongen en een karaoke plan voor in Tokyo gemaakt. Niet mis dus alles!

Zondag 28 oktober 2001

Ik werd door de burgemeester van Tabira opgehaald om zijn blokfluitperformance op het Cultureel Festival van Tabira te onderstutten.
Hij kon maar net een paar eenvoudige liedjes, maar de zaal was muisstil. Hierna heb ik een improvisatie en een mopje Bach aan het publiek overgeleverd en daarmee ook hier de altviool geintroduceerd. Tenmidden van het oudedameskoor, het duo gitaar en zang, de middelbareschoolharmonie en 5 kimonodanseresen werkte het wie weet wel weer knap aardig.
Later raakte ik met Jeroen in gesprek. Zijn naam doet een niet-Japanse afkomst vermoeden, maar qua Japanse babbel zou je dat niet geloven. Hij woont hier al enige jaren en weet dondersveel over Japanners, Thee en Karate, dus dat is echt wel stoer.
In mijn workshop met Wind-ago hebben we opnieuw geimproviseerd, maar ook stukken uit een song die ze heel goed kennen op gekke manieren uitgevoerd als voorbereiding voor de Grote Finale a.s. zaterdag.

Maandag 29 oktober 2001

Vandaag op reis! Met tjerk eerst over de brug gefietst, en toen vanuit Tabira met een mini-mini trein via Sasebo naar Nagasaki. Het kostte onze vrienden in Hirado zichtbaar moeite ons deze uren aan de spelingen van het lot over te leveren. Na enig beraad was besloten ons Helemaal Alleen in de trein te laten zitten. Op het station werden we wel keurig door een van mijn plaatselijke bekenden tot in de trein gebracht (hij heeft die nacht ook onze fietsen maar naar zijn schuur gebracht en de volgende dag weer terug gezet), en op station Nagasaki zijn we prima opgepikt en verder begeleid, maar bijvoorbeeld in Sasebo zijn we Helemaal Zelfstandig overgestapt! Echt ruig. Halverwege bovengenoemde tocht ben ik licht aan mijn gezondheid gaan twijfelen toen ik een uitvergrote versie van Amsterdam CS op zag doemen, metdaar achter de dom van Utrecht. Het bleek geen door 4 weken rijst en zeewier opgewekte hallucinatie maar een soort Holland pretpark te zijn. Ook erg leuk vanwege het effect op Tjerk!
Nagasaki is vroeger ingrijpend weggevaagd door een atoominslag. Vergezeld door de lieftallige dochter van Machida, zijn we door een park gewandeld met heel veel vredessculpturen. Ook was er een schoolklas dat een grote hoeveelheid papieren kraanvogeltjes kwam geven en een speech opdreunde, onder meer over Afganistan. In het museum werd duidelijk wat een ongelofelijke gebeurtenis deze explosie geweest is. Tot in alle details waren verslagen te lezen en te zien van meemakende mensen en de geschiedenis van de atoombom tot en met Chirac. Beetje griezelig vond ik de totale afwezigheid van enige achtergrond informatie over de 2e wereldoorlog en de rol van Japan daarin. Terwijl alles in het engels was ondertiteld, ontbrak dit in het enige (achteraf en in het donker gelegen) hoekje met een tijdsbalk over enkele Japanse gebeurtenissen van voor de knal.
Na een wandeling door letterlijk schitterende winkelpromenades werden we plotseling op thee getrakteerd in het theevertrek van een heel grote en stokoude Zen tempel. De monnik was ons door Wil en Junko al getipt, en het was inderdaad een totaal relaxte persoonlijkheid.
Toen we later de winkel waar Yoriko (onze gids) werkte bezochten raakte Tjerk totaal in de ban van een gitaar. Met haar alleen aan de koffie ontstonden diepe gesprekken hoewel ze maar een pietseltje engels bezat. Lang na sluitingstijd kreeg men Tjerk pas weer de winkel uit, zij het in een woelige stemming met plotselingen uitingen van verdwaazing en blijdschap, verwarring en ergenis vanwege geen gitaar gekocht.
Omdat hij straatmuzikanten begon lastig te vallen, hebben we een karaokebar uitgekozen om de arme man weer enigszins, en in beschermde omgeving bij te laten komen. Later zijn we met de monnik en enkele vrienden van hem uit eten gegaan en hebben tot erg nachtelijk in een kroegje gezeten waar glaasjes van iets europees 50 gulden waren. Vergezeld door de bovengenoemde lieftalligheid keerden we in de heldere sterrennacht naar de tempel terug om daar te overnachten.
Weer intensief mazzel al met al.

Dinsdag 30 oktober 2001

Het viel niet te vermijden: direct na openingstijd kroop Tjerk achter de gitaar, na een rusteloze nacht wikken en wegen.
Ik heb fijn gedaan of ik een Yamaha vleugel misschien ging kopen (maybe airplane difficult? Maybe heavy?). Tjerk deed het uiteindelijk. Op zich te veel treinen gemist om nog op tijd voor zijn dansles te verschijnen, maar monter als een paling togen we huiswaards (inderdaad zo voelt het). Zijn sorry-ietsjelater telefoontje verklapte onze inaantochtgesteldheid dus er was een afhaal op het station. Ik liet me natuurlijk niet de brugtocht per fiets ontnemen maar Tjerk werd weer handig ingekapseld.
Tijdens het koto orkest bleek dat men me echt op trommel bij de uitvoering wil betrekken. ik vind dat het vor geen meter klinkt, maar ze houden zo slecht de maat, dus vooruitdanmaar.

Woensdag 31 oktober 2001

Een waarlijk roekeloze workshop op een lagere school. Tjerk en ik hadden een combiplan waarin we 2 uur genoeg vonden om een voorstelling met 60 kinderen te maken en voor de rest van de school + ouders + pers uit te voeren. Als je het gewoon doet, dan blijkt het gewoon te kunnen. Natuurlijk werd ik wat op stang gejaagd toen Tjerk 3x te lang ging warminguppen, en vervolgens bepaalde kindjes tot nog geen piepje in staat waren qua geluid. Vanwege een zeer ernstige vorm van verlegenheid brak er een in huilen uit toen ik haar lieflijk, elegant doch persoonlijk vroeg om boos te kijken. Toch werd het uiteindelijk een heus verhaal met op muziek van het hoforkest reagerende hofhouding, een qua gemoedstoestand door viola beinvloede koning en 5 delegaties met missies. Zij deden hun voorstel dan wel kunsje waarover door hofhouding en koning een oordeel geveld werd, resulterend in de gevangenis danwel theetafel. Gelukkig kuste de koningin uiteindelijk de gebeurtenis richting een slotdans die eigenlijk nog niet gerepeteerd was. Ik zou zeggen: wat maakt dat nou uit, maar Tjerk vond het danig onverantwoord, dus voldeden de dankbare speeches van schoolhoofd en onstwee.
Best een opluchting dat we het maar weer flikten. Tjerk werd door een vrouwelijke fan naar een warm hotelbad gevoerd, ik door Oseki-san naar een uitzichtpunt. Er was een slang. Heel goed. En je kon Korea niet zien, maar het ligt wel in die richting. Kicken.